top of page

Zastosowanie teorii Gestalt w projektowaniu wizualnym

Zdjęcie autora: Kamil MirkowiczKamil Mirkowicz

Projektowanie wizualne to dziedzina, która łączy elementy sztuki, psychologii i komunikacji. Jednym z kluczowych narzędzi wspierających projektantów jest teoria Gestalt – zbiór zasad, które wyjaśniają, jak ludzki umysł organizuje i odbiera to, co widzi. Została ona opracowana przez niemieckich psychologów, takich jak Max Wertheimer, Kurt Koffka i Wolfgang Köhler, na początku XX wieku. Choć pierwotnie dotyczyła ona ogólnych zasad percepcji, szybko znalazła zastosowanie w projektowaniu graficznym, a także w projektowaniu interfejsów cyfrowych.


Teoria Gestalt opiera się na założeniu, że umysł nie odbiera bodźców wizualnych w sposób przypadkowy, ale aktywnie je organizuje w spójną całość. To, co widzimy, jest czymś więcej niż tylko sumą poszczególnych elementów – całość jest dla nas istotniejsza niż jej części.



Główne zasady teorii Gestalt i ich zastosowanie

Teoria Gestalt opisuje kilka kluczowych zasad, które wyjaśniają, jak nasz umysł grupuje elementy wizualne. Wszystkie te zasady mają praktyczne zastosowanie w projektowaniu. Poniżej znajduje się szczegółowe omówienie najważniejszych z nich wraz z przykładami.

  1. Figura i tło

    Nasz umysł zawsze stara się rozróżnić, co jest głównym elementem obrazu, czyli figurą, a co stanowi tło. Figura jest tym, co przyciąga naszą uwagę, natomiast tło pełni funkcję wspierającą.

    Zastosowanie w projektowaniu:
    • W projektowaniu stron internetowych kluczowe elementy, takie jak przyciski akcji („Kup teraz” czy „Zaloguj się”), muszą wyraźnie odróżniać się od tła. Na przykład przycisk o intensywnym kolorze na neutralnym tle zwróci uwagę użytkownika.

    • W projektach graficznych, takich jak plakaty, zasada ta pomaga uwydatnić tytuł lub kluczową informację, oddzielając ją od reszty kompozycji.


  1. Bliskość (proximity)

    Elementy, które są położone blisko siebie, są postrzegane jako należące do tej samej grupy.

    Zastosowanie w projektowaniu:
    • Na stronach internetowych ta zasada jest wykorzystywana do grupowania powiązanych informacji, takich jak nagłówki i odpowiadający im tekst. Dzięki odpowiednim odstępom użytkownik łatwiej zrozumie hierarchię treści.

    • Na przykład w menu nawigacyjnym bliskie rozmieszczenie opcji, takich jak „O nas”, „Oferta” i „Kontakt”, wskazuje, że są to powiązane sekcje strony.


  1. Podobieństwo (similarity)

    Elementy o podobnym wyglądzie (kolorze, kształcie, wielkości czy fakturze) są postrzegane jako część tej samej grupy.

    Zastosowanie w projektowaniu:
    • W systemach identyfikacji wizualnej zasada podobieństwa pomaga w budowaniu spójnego wizerunku marki. Na przykład powtarzanie podobnych kolorów i kształtów w logo, wizytówkach i stronach internetowych tworzy jednolitą identyfikację.

    • W aplikacjach i interfejsach użytkownika ikonki o tym samym stylu wskazują na podobną funkcję (np. różne warianty przycisków „Udostępnij” na różnych stronach).


  1. Ciągłość (continuity)

    Ludzie naturalnie dostrzegają ciągłe linie i wzory, łącząc je w spójną całość.

    Zastosowanie w projektowaniu:
    • W układach stron internetowych ciągłość pozwala tworzyć intuicyjne nawigacje. Linie podziału między sekcjami lub strzałki wskazujące drogę prowadzą wzrok użytkownika tam, gdzie projektant chce skierować jego uwagę.

    • Na przykład w aplikacjach e-commerce linia prowadząca użytkownika przez etapy zakupu (dodanie do koszyka, wybór dostawy, zapłata) pomaga w zrozumieniu procesu.


  1. Domykanie (closure)

    Umysł ludzki ma tendencję do uzupełniania brakujących elementów w obrazie, aby stworzyć spójny kształt.

    Zastosowanie w projektowaniu:
    • W projektowaniu logo często stosuje się zasadę domykania. Na przykład logo WWF (światowego funduszu przyrody) przedstawia pandę, gdzie brakujące fragmenty kształtu są intuicyjnie uzupełniane przez nasz umysł.

    • Minimalistyczne grafiki czy ikony korzystają z tej zasady, by osiągnąć elegancki i nowoczesny wygląd.


  1. Wspólny los (common fate)

    Elementy, które poruszają się w tym samym kierunku lub zmieniają się w ten sam sposób, są postrzegane jako powiązane.

    Zastosowanie w projektowaniu:
    • W interfejsach użytkownika animacje, w których elementy grupują się lub zmieniają kolor jednocześnie, wskazują na ich powiązanie. Na przykład w aplikacjach dynamicznych przesuwające się obrazy mogą sugerować, że należą do jednej kategorii.

    • W interaktywnych infografikach elementy animowane w jednym kierunku mogą pomóc w zrozumieniu procesów lub trendów.


Praktyczne zastosowanie zasad Gestalt

  • Kompozycje graficzne i układ treści

    Zasady Gestalt pomagają projektować przejrzyste plakaty, ulotki czy strony internetowe.

    • Zasada bliskości pozwala projektantom wyróżnić grupy informacji, ułatwiając ich odbiór.

    • Zasada podobieństwa pomaga w zachowaniu wizualnej spójności w materiałach promocyjnych, takich jak broszury czy reklamy.

  • Projektowanie interfejsów użytkownika (UI)

    Zasady te zwiększają intuicyjność interfejsów, dzięki czemu użytkownicy szybciej znajdują potrzebne informacje.

    • Zasada figury i tła pozwala wyróżnić kluczowe przyciski akcji.

    • Zasada ciągłości pomaga projektować nawigację, która „prowadzi” użytkownika.

  • Logo i identyfikacja wizualna

    Zastosowanie zasad, takich jak domykanie czy podobieństwo, pozwala tworzyć rozpoznawalne logo i materiały wizualne. Dzięki nim marki stają się bardziej spójne i zapadające w pamięć.


Współczesne znaczenie teorii Gestalt

Dziś teoria Gestalt ma ogromne znaczenie w badaniach nad projektowaniem wizualnym i interakcjami człowieka z technologią (Human-Computer Interaction, HCI). Łączy się ją z nowoczesnymi podejściami, takimi jak neuroestetyka czy sztuczna inteligencja, by tworzyć bardziej dostępne i intuicyjne interfejsy.


W praktyce zasady Gestalt pomagają projektantom tworzyć projekty, które są zarówno funkcjonalne, jak i estetyczne. Dzięki nim użytkownicy mogą szybciej zrozumieć treści i lepiej korzystać z projektowanych narzędzi. W przyszłości możliwe jest rozwinięcie tych zasad w kontekście wirtualnej rzeczywistości (VR) czy technologii mobilnych, gdzie intuicyjne projektowanie odgrywa kluczową rolę.


19 wyświetleń

Ostatnie posty

Zobacz wszystkie
bottom of page